Thursday, April 30, 2020

Een wees


Discovery het so ‘n oulike slagspreuk wat se:  “They didn’t just change one thing, they completely changed everything”.

Dit is amper presies hoe ons almal op hierdie stadium voel, dit voel vir baie van ons asof ons totale wereld verander het, bitter min van wat ons in glo, glo ons steeds in.  Die mat is totaal onder ons voete uitgeruk, en dit maak ons bevrees.  Een van die grootste dinge wat ons geleer het uit die ervaring, is ons eenheid met ander, ons voel half beter omdat ons saam in hierdie ding is.  Mure is afgebreek, skielik is ons grense stippelyne wat stadig maar seker die gevoel van eenheid aanwakker.

Ons leef wel in ‘n post-modernistiese tyd waar die individu ‘n baie groot rol speel, of wel, gespeel het.  Hierdie idee het ons gebreinspoel om te dink dat elkeen van ons ‘n eiland is, en dat, nog meer belangrik die idee van John F. Kennedy van “don’t ask what your country can do for you, but what you can do for your country” totaal omgekeer is.  Ons het in ‘n selfsugtige spul ontwikkel, ons het elkeen begin dink dat ons belangriker en beter as ander is.  Ons het ‘n gevoel ontwikkel dat, en dit is hoekom ons so maklik offended voel, die wereld so ‘n klein bietjie om MY, die eie ek en my idees moet wentel.  Die wereld en almal om my wat deel daarvan is, moet alles stop en my dien.  Selfsug en uitbuitery het die middelpunt van ons individuele bestaan geword, dat mense so effens detached van mekaar begin leef het.  En ja, ons is almal skuldig daaraan, elke liewe persoon wat net van ons verskil word uitgesluit of hof toe gesleep.  Ons het so selfgesentreerd geword, en eerder ons individuele 1 gekies, bo die eenheid van en met alles.

Hierdie aksie van ons is verwyderd van die idee van die Nobel pryswenner, Erwin Shrodinger wat gese het “quantum physics is compatible with the notion that there is indeed a basic oneness of the universe”.  Om dit effens beter uit te druk, het Kate Diebels en Mark Leary in ‘n studie bevind dat slegs 20.3% van die mense wat hulle bestudeer het, gedink dat alles in die wereld op so ‘n manier een is en dat hulle dus deel in die een sisteem van alles in die universum.  Dit kom ooreen met die aanhaling van Albert Einstein van “We experience ourselves, our thoughts and feelings as something separate from the rest.  A kind of optical delusion of conciousness.  En dit het my by die vraag uitgebring of dit nie dalk ‘n groot oorsaak is vir ons ongemak met die situasie waarin ons onsself bevind nie? 

Die Dalai Lama se  “In our quest for happiness and the avoidance of suffering, we are all fundamentally the same, and therefore equal.  Despite the characteristics that differentiate us – race, language, religion, gender, wealth and many others – we are all equal in terms of our basic humanity”.  In ons ongelooflike moderne wereld van denke, vind ons steeds in onsself ‘n probleem met so ‘n eenheid.  Ons is gebreinspoel om eerder ons verskille raak te sien, eerder as die dinge wat ons verbind met ander dinge.  Ons samelewings het ons dit geleer, want erens het ons in onsself begin dink dat dit OF moet wees soos JFK gese het, dat ons slawe moet wees van die eenheid wat om ons bestaan, OF ons die wat deel van die eenheid om ons is moet MY deel.  Dit is asof ons kies, OF die een OF die ander. 

Wat ons vergeet is, en dit is hoekom ek dink die wereld is so ‘n totale warboel op alle vlakke verval het, want ons besef nie hoe alles mekaar nodig het nie.  Toe ek nou die dag vir my dogtertjie Mia in haar Natuurwetenskap help met die voedselketting, verwys ek na die liedjie uit Lion King “the circle of life”.  Wie is belangriker, die miskruier of die leeu of die bok of die gras?  Niemand nie, vir die ketting om die volmaakte sirkel te vorm is die antwoord nie in die OF nie, maar in die EN.  Wie belangrik is, is die miskruier en die leeu en die bok en die gras en die wurmpies wat die tjorts verwerk na kompos en so ook die bakterie en so kan ons aangaan.  Daar is een sirkel, en as een van dit wat deel van daardie eenheid is nie saamspeel nie, of verdwyn of selfsugtig nie deel in die sirkel wil wees nie, beinvloed dit alles en almal in en wat deel van die sirkel is of wil wees.   

En die ander vraag, het die gras of die bok of die leeu of die miskruier ‘n keuse van of hulle wil deel wees?  Nee, hulle het nie werklik nie.  Die oomblik wat een van daardie speke in die wiel nie meer daar is nie, dan sterf die hele sirkel, logies.  Is dit nie hoe ons voel as ons vasgeketting voel in ons huise en op die nuuskanale sien hoe massas mense op ander plekke in die strate rondhang nie.  Ek dink op dieselfde manier, as ek en jy nie besef die rol wat ons in die eenheid van alles speel en moet speel nie, dan sterf daardie sirkel ook.  Ons, belangrikheid, en ek dink die engelse woord “significance” beskryf dit beter, kan nie een van ek of jy onderskat nie.  Elkeen van ons is belangrik om die sirkel van die lewe te voed, hoe skeef of hoe krom ookal. 

Maar ons moet ook in die EN leef, en besef dat geen mens, nie een van ons, insignificant is en nie ‘n rol te speel het in hierdie sirkel nie.  Ons gaan seker nooit 100% seker wees oor die oorsaak van die Covid-19 nie, maar kom ons gebruik een van die scenario’s as ‘n voorbeeld.  Dit was 1 vlermuis, een omie, in een mark, by een stalletjie, op een tafel, in een bord, in een woonstel, in een gebou, op een straat, op een blok, in een woonbuurte, in een stad, in een provinsie, in een land, op een kontinent, wat een persoon aangesteek het, wat een vlug gehaal het, weer in een kuierplek een mens aangesteek het, wat op die einde ons hier gebring het.  Dit begin by een, maar die een is nooit ‘n OF en op sy eie eiland nie, die een is gekoppel aan die bevolking van die hele wereld, en bedreig die bevolking van die hele wereld.  Is dit nie skokkend wanneer ons so daarna kyk nie?  Jou aksies IS belangrik, jy is nie ‘n eiland nie. 

Ons significance as individue in hierdie lewe, gaan en mag nooit gevoed word deur die idee dat jy afgesluit is van die sirkel van hierdie bestaan nie.  Jou belangrikheid kan nie ten koste van die sirkel belangriker geag word nie.  Jou belangrikheid kom juis om jou deel te doen, na die beste van jou vermoe, omdat jy weet dat die sirkel jou ook voed.  Dit is die wisselwerking van doen, gee, ontvang en bydra wat die sirkel maak werk, en dit is wat ons dalk in hierdie tyd vergeet het.  Dink net hoeveel eeue se onderhandelinge gaan ons sien as die leeu, rooibok, gras, miskruier in ‘n redenasie verval oor wie die belangrikste is?  Of die gras, rooibok en die miskruier die leeu hof toe moet sleep omdat hulle in die wildtuin sien dat al die toeriste leeus kom soek, en daar meer foto’s van leeus geneem word as van die lower gras of die miskruier.

Net so absurd soos dit hier klink, in alle eerlikheid, is presies waarmee die mens daagliks hom en haarself mee opsaal.  Ons het so besig geraak om ons eie belangrikheid of onbelangrikheid te meet, dat ons sirkel uitmekaar val.  Ons kyk na die nat-basaars in China met ‘n snaakse oog, want kyk net wat gebeur as iemand so ‘n bietjie ietsie anders eet as wat ons dink die norm gaan en moet wees?  Wat dink jy sal gebeur in die Kruger Wildtuin indien al die leeus skielik miskruiers begin eet?  Hoe snaaks dit ookal vir jou klink, kom ons vra onsself bietjie die vraag, nie oor vlermuise eet nie, maar oor hoe ons ingesteldheid en idees in die wereld net so absurd geraak het dat ons wel die sirkel gebreek het, en dat ons tog moet geruk word na ‘n punt waar ons tot daardie besef kom?

Hier in Suid-Afrika in die lockdown het ons vanaand gehoor dat ons rokers skielik nie mag sigarette koop in Fase 4 verslapping nie.  Ek is ook ‘n roker, en ek word daardeur beinvloed.  Skielik is ons almal op Facebook besig om die petisie te teken om ons toe te laat.  Die belangrikste deel daarvan is dat ons eie sirkel gebreek voel, in my voorbeeld, deur die leeus wat nou skielik die miskruiers eet en ons persoonlike appelkar omgooi.  Toe die President ‘n week gelede aangekondig het dat ons weer sigarette mag koop, het almal gejuig (selfs die nie-rokers), want  ons het gevoel dat die ons sirkel so effens nader aan die normaal gaan wees.  Die groot vraag wat jy in hierdie emosionele geval oor die sigarette moet vra is, in welke mate in my alledaagse normale lewe ontneem ek nie die groter sirkel van die wereld daarbuite hulle reg om ‘n volmaakte sirkel te vorm nie?  En dit is waarmee ek ongelooflik in my eie gebroke lewe worstel is, hoe ontneem ek ook nie van ander nie, oor die feit dat my lewe dalk so rondom my eie idees en selfsug wentel, en dit die rede is vir my hartseer en pyn nie?

In die aanhaling hier bo van die Dalai Lama, ek dink ook persoonlik dat pyn en suffering en vrees  deel van die lewe is, niemand kan dit ontsnap nie.  Ek dink ons selfsug gaan eintlik oor die feit dat ons dink dat as ek myself kan onderskei as die belangrikste in my sirkel, dat ek van pyn en lyding kan ontsnap.  En so maak Covid-19 vinnig korte mette met daardie idee, want  eintlik is die teenoorgestelde waar.  Natuurlik voel ons die bokkie se vrees as die trop leeus op hom afgehardloop kom en ons wens ons kan hom red, maar dit is die speek wat hy moet wees.  Ons is hartseer as ons die groot maanhaar leeu sien op sy laaste oomblikke wanneer hy sy grandieur neerle en sy laaste asem uitblaas.  Dit is normaal, maar wat ons moet besef, en wat die hele natuur besef is eintlik dat sonder die vrees en sonder die dood, daar nie ‘n bestaan is om voor te lewe nie. 

Natuurlik kan die bokkie voel asof hy of sy altyd die victim is en die leeu die oorwinnaar, maar is dit werklik waar?  Indien ons die wereld anders begin sien, bewus word van ons eenheid met onsself en ons doelwit, bokkie of leeu, en ons eenheid en verantwoordelikheid aan die groter geheel, dan alleen kan die wereld “volmaak” wees.  Indien dit ons uitkyk is, dink jy nie jy gaan anders kyk na jouself en die mense om jou nie?  Dan gaan jy nie die een met die groot huis sien as belangriker of die ou wat bedel op die straathoek as ‘n nikswerd nie.  Die een vang dalk al die shine en verskyn op die voorblad van die kaart vir die wildtuin, en die miskruier word nooit afgeneem nie, en terwyl ons hierdie hier lees vrees al die bokkies in die wildtuin vir hulle lewens. 

Een van die mees aangrypende dele in die Bybel vir my is die woorde van Jesus “As dit U wil is, laat hierdie beker by My verbygaan”.  Dit het eers laat in my lewe by my posgevat dat Jesus, net soos ek en jy ook mens was, net so bang was vir die dood, net so nie vernedering wou deurgaan nie, net so misverstaan is soos ek en jy voel en dalk ook mismoedig geword het omdat wat Hy werklik by mense wou tuisbring nie gehoor is nie.  En met hierdie gevoelens in Hom ook bid om wonderbaarlik uit die sirkel en uit Sy rol in die geskiedenis geruk te word, net om ook weer te verstaan dat dit Sy rol is en Hy deur dit moet gaan, soos ‘n lammetjie na ‘n slagpale toe.  Hoe anders sou die wereld gewees het as Hy nie deel van die sirkel van God se plan, Sy rol gespeel het nie?  En as Jesus in Sy Goddelikheid Homself deel maak van ons sirkel, wie is ek en jy dan om dit nie ook te wil doen nie?

Jesus kon die hele proses gestop het, en vir almal van ‘n hoogte af veroordeel het?  Jesus kon seker vir almal vertel het dat Hy op water kan loop en aangedring het dat hulle voor Sy voete neerval?  Maar, Jesus doen dit nie, Hy was ander se voete, Hy maak hulle wat deur die gemeenskap uit die sirkel gegooi word, deel en gee hulle ‘n regmatige plek.  Jesus se voorbeeld is eintlik vir my en jou in hierdie tyd, dat jy belangrik is, al is jy wie of wat of al het jy wat of niks EN dat jy een en deel van die sirkel is.  En op die ou einde, in Sy eie nederige speel van Sy rol, is Hy verhef oor wie Hy was EN in die rol wat Hy bereid was om te speel.

So, deur Homself te wees EN ook deel van die groter prentjie, kan ons wel van Hom se, en hopelik kan jy dieselfde van jouself se “He didnt just  change one thing, He completely changed everything!”

No comments:

Post a Comment