Thursday, September 29, 2016

Wieletjie Wiskunde

Ons lewens, en veral ons verhoudinge met ander mense is soms gevul met 'n klomp uitdagings. Ons analiseer daagliks die mense om ons, stel vir hulle uitdagings en toetse van dinge waaraan hulle moet voldoen om deel van ons lewens te wees. Sekere dinge moet gebeur vir ons om hulle toe te laat om met ons saam te leef. 'n Vriend van my beskryf praktiese romantiese verhoudings met 'n ruiltransaksie, ek doen 'n ding om iets by jou te kry en ek weerhou weer van myself as ek sekere dinge nie by jou kry nie. Soos my vriend se oor Valentine's dag, dat die kaartjies eintlik moet lees: "I have traded love with you very successfully this year".


Mense analiseer hulle geluk of ongeluk by hulle gekose maat op grond van sekere kriteria. Of ons nou hou daarvan of nie, dit is nou maar net hoe dit is. Verhoudinge word prakties bepaal op grond van wat jy daaruit kry. Ek dink soms dat ons nooit liefde sal verstaan soos hoe God dit geskep het nie. God se liefde het beslis niks uit te waai met verdienste nie, maar genade. As ek so om my kyk na mense se gebroke lewens, dan sien ek dat ons nie mekaar met genade hanteer nie. Miskien moet ons in ons verhoudinge ophou praat van liefde en begin praat van "ek het genade vir jou". Genade, soos ek dit verstaan, het nie te doen met enige mate van verdienste nie, want dit beteken dat ek nie vir jou enige toetse gee nie, of hoepels skep waardeur jy moet spring nie.


Dink net hoe hopeloos ons lewens sou gewees het, as God nie 'n God van genade is nie? Iemand se nou die dag die woorde: "Jy kan nie van God verwag om …... as jy nie …..". So dink ek toe by myself wat in daardie persoon se kop leef oor God, want dit is beslis nie hoe ek God sien of opsom nie. Die God wat ek aanbid, is 'n God wat weet en verstaan dat ek net menslik is. Dit is 'n God wat verstaan dat almal van ons in opregtheid probeer leef en bestaan. Dit is 'n God wat nie die half-leeg glas van my lewe op fokus en my daaroor kasty nie, maar die God wat die glas as geheel sien.


Paulus het agtergekom dat mense vir wie hy gepreek het ook nie die konsep van Genade baie mooi verstaan het nie. Die gemeente vra vir Paulus of hulle meer sonde moet doen sodat die genade moet toeneem. Selfs die grote Paulus het te staan gekom teen die idee van verdienste. Maar genade beteken ook nooit, en dit is wat mense verkeerd verstaan, dat jy net moet terugsit, doen wat jy wil en alles sal net OK wees nie. Veral wanneer dit by verhoudings met mense kom, jy moet, net soos in jou geloof elke dag probeer om beter te wees. Jy moet sag en plooibaar wees, jy moet na iemand se behoeftes kan kyk en self uit genade nie opsetlik doen wat jy weet die ander persoon gaan seermaak nie. Maar ek glo dat mense "verkeerd" teenoor mekaar optree wanneer hulle nie genade verstaan of voel in hulleself nie. Nou moet ek ook eerlik wees oor verdienste, want dit is ook natuurlik makliker om genadig te wees en genadig en in liefde teenoor iemand te leef as jy genade van hulle kant af ook ervaar. Dit probleem in ons verhoudngs is oor die algemeen dat ons eers "verwag" van die ander persoon om genadig of liefdevol te wees, voordat ons dit vir hulle gee of doen.


As ek weer kan terugkeer tot die voorbeeld van God, God het nie gewag vir ons as mense om eers gelowig te wees, eers die regte dinge te doen voordat Hy ons genadig was of is nie. Dit het by God self ontstaan, te midde van ons sondigheid, te midde van wie ek en jy was of is. Nou verstaan ek ook dat dit ongelooflik moeilik is vir iemand wat in 'n verhouding van mishandeling is om hieraan te dink, want ek dink ook nie dat God dit vir jou in die oog het nie. Ek praat dus hier nie van ekstreme scenario's nie, maar as ek eerlik moet wees, Jesus het te midde van die dood, spot en kruisiging tog liefde gewys. Moeder Theresa het ook gese dat jy goed aan ander sal doen, hulle dit terug in jou gesig gaan gooi, maar dit beteken nie dat jy moet ophou om goed te doen nie. Jy sien, liefde en genade is, hoe ons ookal daaroor dink, niks met iemand anders of verdienste uit te waai nie, dit kom net uit jouself, net van jouself af.


Liefde en Genade is twee konsepte wat onvoorwaardelik is en moet wees. Hoe iemand aan die ander kant van jou daarop reageer is 'n bysaak. Dit gaan oor wie jy is! Jy het geen beheer hoe mense om jou reageer of optree nie, en natuurlik het jy altyd die opsie om te beoordeel wat jy van hou en nie van hou nie, maar die beoordeling mag nooit jou liefde en genadiglikheid VIR hulle wegneem nie.


Ons het almal wiskunde nodig vir ons funksionering in die wereld, al is dit net om jou bankrekening te balanseer. Maar vir dit het jy nie 'n BSC in wiskunde nodig nie. In skole deesdae is daar wiskunde vaardigheid wat as vak geneem kan word, alombekend as "wieletjie wiskunde". Dit is 'n basiese verstaan van wiskunde, maar dit gee jou nie toegang tot Universiteit nie. Ons verwag soms van mekaar om die toetse van die lewe te skryf, maar ons het almal net wieletjie wiskunde as vak gehad. Ons is dan altyd verstom as die mense om ons nie die derdejaars BSC wiskunde kan deurkom nie. God se genade sien juis raak dat ons wieletjie wiskunde het, nie al die antwoorde het nie, maar Hy bly lief vir ons sonder om ons vir ons beperkende kennis te veroordeel.


Hierdie idee van Genade is nie net van toepassing op ons geloof en verhoudinge met ander nie, maar ook belangrik vir ons belangrike verhouding met ons self. Soms verwag ons van ons self om die onmoontlike te doen, en wanneer ons nie die toets slaag nie, kasty ons ons tot in die graf. Ons kyk na al die toetse wat ons in die verlede geskryf het en gepluk het, ons stress ons tot die dood toe oor die toetse wat kom en ons voel nie gereed om dit te gaan skryf nie. Dit beteken beslis nie dat jy nie vir jouself groot ideale mag stel nie, en natuurlik ook nie dat jy maar net sit en alles in jouself aanvaar en agteroor sit nie. Dit beteken net dat nie almal 100% van die tyd vol punte kry vir alle vakke en alle toetse nie. Soms moet jy die toets makliker maak, en veral verstaan dat jy net 'n mens is, wat beteken dat jy net wieletjie wiskunde het om op terug te val, en nie altyd van jouself moet verwag om daarmee die Universiteits eksamen te gaan skryf nie. Met hierdie kennis van jouself, wees dalk ook so bietjie meer genadig met jouself vandag. Dalk moet jy vandag net so bietjie rustig vat, stil word in jouself en met meer deernis jouself benader.


Dit is soms nie wie en wat ons is wat ons moedeloos en depressief maak nie. Dit is die verwagtinge wat ons van onsself en mense om ons het wat ons teen die grond slaan. Mense gaan jou teleurstel, veral as jy van hulle dinge verwag wat hulle nie kan nie. Net omdat hulle nie die groot eksamen deurkom nie, beteken nie dat hulle nie probeer nie. Hulle daag op, hulle is deel van jou lewe, en hulle gaan sit tog en probeer om jou toetse te skryf. Vat vandag die vrees uit hulle harte, die spanning van non-performance en van geweeg te word en te lig bevind te word. Hanteer hulle met deernis en jouself ook. Miskien is vandag die dag wat jy hierdie ter harte neem, en sagter is met jouself en met ander, want onthou, almal het net wieletjie wiskunde!

Friday, September 16, 2016

Oorfone

Het jy al agtergekom dat mense wat oorfone op hulle ore het, wanneer hulle met jou praat, praat hulle gewoonlik harder en in 'n skree-toon. Elke mens wat leef, soek graag om gehoor en aanvaar te word. As kinders skree ons in rebellie as tieners om aanvaar te word vir wie ons is, te midde van ons ouers se raad en dissipline. As grootmense soek ons aanvaarding by ons mense, ons kinders, ons kollegas en ons huweliksmaats. Almal wil gehoor word.


Tussendeur hierdie proses, kom ons soms agter dat die teenreaksie van die wereld om ons, in meeste gevalle nie een van "hoor" is nie. Meeste van die kere val ons geskree om ons self te wees op dowe ore, want eintlik het almal om ons hulle eie lewens, en almal het oorfone op en kan ons nie hoor nie. Elkeen luister sy eie liedjie in sy kop, en elkeen is besig om uit te skree om aanvaar te word.


In my lewe het ek dit al soveel keer ervaar, en soms kom jy op 'n punt waar jy dit ook ervaar. Jy bereik 'n punt waar jou stem so seer word, dat jy stom begin bestaan. Jy begin ervaar dat niemand werklik "omgee" oor wie en wat jy is nie. Jy begin om ook maar net te luister na jou eie lied in jou kop, want wat help dit om uit te skree as niemand wil hoor nie. Jy begin dit uitleef, jou stem raak stil, veral wanneer die mense om jou nie kan luister of wil luister nie. Jy is gelukkig as jy iemand vind wat so nou en dan hulle oorfone afhaal en aandag aan jou stem gee. Jy is nog meer gelukkig as jy iemand kry wat saam met jou onder die oorfone inseil en bereid is om na jou "song" te luister.


Een ding wat jy in die lewe leer, is dat indien jy nie self jou eie oorfone afhaal en luister na die hulpkreet van ander nie, jy ook nooit iemand sal leer ken nie. As ouer leer jy dat ander se musiek wat hulle na luister nie noodwendig jou smaak is nie. Maar in liefde is jy bereid om daarna te luister en hulle erkenning te gee vir hulle eie smaak en menswees. Jy kan tog nie van ander verwag om altyd na jou skree te luister, as jy nie ook bereid is om na hulle te luister nie.


Suksesvolle verhoudinge is wanneer jy bereid is om uit jou idee van die lewe te klim en ander se idee oor die lewe te erken. Ek sien dit baie dat kinders hulle ouers afskryf en ophou praat met hulle, wanneer hulle nie gehoor word nie. Die swaard sny eintlik beide kante toe, want jy moet jou kinders leer om te luister na raad, maar ek dink dat jy nie van iemand kan verwag om hulle oorfone af te haal, as jy nie eers bereid is om joune af te haal nie. As ouer van tieners, met 'n sagte plek vir kinders, sien ek en hoor ek hoe ouers langs die hokkieveld en op Facebook praat, en verstaan ek soms die rebellie van kinders. Ons besef nie altyd dat hierdie kinders in 'n totaal ander wereld en bestel as ons grootword nie, die ritme van hulle liedjies is anders as die waarmee ons grootgeword het. Maar ons besef dit nie, ons hoor dit nie, en soms wil ons dit nie hoor of aanvaar nie.


Die spreekwoord lei: "In times of change, those that adapt wil inherit the earth, while those who don't find themselves beautifully ready for a world that no longer exists". Natuurlik is daar basiese realistiese idees wat altyd bestaan en wat nooit verander nie. Maar soos wat "Sound of Silence" op 'n ander manier deur Rock sangers met 'n ander ritme gedoen kan word, beteken nie dat die "magic" van die song weggaan of nie meer bestaan nie. Dit beteken net dat dit met 'n nuwe ritme en op 'n ander manier gedoen kan word. Dit beteken, dat om jou idees aan te pas, of jou oorfone af te haal, nie beteken dat jy die baba met die badwater moet uitgooi nie. Dit beteken net dat jy oop is vir ander se idees, vir ander se standpunte en vir ander se standpunt. Dit beteken ook dat jy natuurlik jou standpunt kan huldig, maar net omdat die ritme van die lied verander en nie meer deur Simon en Garfunkel gesing word, verkeerd is nie. Dit beteken net egter dat as jy oop en aanpasbaar is, jou lewe soveel meer kleur het, soveel meer geluk inhou as om alles te vermy, te veroordeel en af te jak.


Ek verwys baie kere na die uitspraak van Gary Player wat gese het: "Play the course as it is and not as you would like it to be". As ek na mense om my kyk, besef ek dit terdee, maar ook na myself. Om aan te hou skree vir jouself en soos 'n kind in 'n speelgoedwinkel te skree omdat jy nie jou sin kry nie, maak die lewe onaangenaam, vir jou, die mense saam met jou en ook die hele wereld se mense wat onskuldig in die winkel is. En op die ou einde, 'n kind wat so skree, kry oor die algemeen nooit hulle sin nie, kry nooit die lego wat hulle soek nie.


Die ongelukkigste mense wat ek ooit ontmoet het, is hulle wat nooit hulle oorfone wil afhaal nie. Jy kan probeer nes jy wil, hulle is net nie bereid om hulle oorfone ooit af te haal nie. Hulle is nooit bereid om aan te pas by die nuwe ritme of deuntjie van die lewe nie. Ek het een keer 'n preek geskryf oor Paulus en Barnabas wat saam met Paulus op sendingreise gegaan het. Barnabas se pa is oorlede en het besluit om terug te keur Jerusalem toe om na sy ma te kyk. Paulus het hewig reageer omdat hy blykbaar nie genoeg passie vir die evangelie gehad het nie. Later het Barnabas teen Paulus getuig in Jerusalem. My boodskap die dag het die tema gehad van "Rigied tog buigbaar". Dit beteken dat jy welkom is om te dink dat jy reg is en vas te hou aan wat jy in glo, maar dat jy terselfdertyd moet weet dat net omdat jy dink dat jy reg is, jy nie noodwendig die enigste een is wat reg is nie. Daar is nie net altyd een antwoord vir alles en in alle omstandighede nie.


Die antwoord van 'n suksesvolle, maar nog meer 'n gelukkige lewe is wanneer jy gehoor word, maar ook wanneer jy bereid is om te hoor en waar beide mense hulle oorfone afhaal en na mekaar luister, en selfs ook mekaar se oorfone op te sit. Dit is ook nie nodig om werklik ekstaties mekaar se musiek jou eie te maak nie, maar die bereidheid om te luister is die antwoord. Dit is werklike liefde, bereidheid en openheid tot ander idees.


Vandag is dalk die dag wat jy jou oorfone moet afhaal, en bereidheid moet verklaar om na ander en hulle ritmes en deuntjies te luister.