Mag jy vir God kwaad word?

'n Klompie jare gelede sit ek een middag langs die swembad by die Wildekus, en langs my op een van die stoele kom sit 'n oom en ons begin gesels. Hy vra my uit oor wat ek doen, en ek se toe dat ek 'n dominee is. Hy vra my toe 'n baie interresante vraag, hy vra my toe om 'n mens vir God kan of mag kwaad word? Dit vang my effens onverwags, en ek vra toe vir hom om my so 'n bietjie insig te gee oor die agtergrond van sy vraag. Hy vertel my dat sy vrou so 'n paar weke voor ons ontmoeting oorlede is aan kanker. Hy vertel ook van sy diepgewortelde geloof in God en dat hy en almal om hom so hard vir sy vrou se herstel gebid het, en God het nie sy gebede verhoor nie. Dit is hoekom hy wil weet of ons vir God mag kwaad wees, want eintlik is hy, want hoekom het God sy sielsgenoot van hom weggeneem?

Van die begin van tyd vra mense hoekom God toelaat dat slegte dinge met Sy kinders gebeur, en goeie dinge met mense wat nie in Hom glo nie. Ek dink, dat met enige ding in godsdiens, is die antwoorde nie altyd so eenvoudig nie. Die antwoord wat ek op die oom se vraag toe gee is, ek dink mens mag vir God kwaad wees, maar mens moet die konteks ook sien, want jou begrip en denke oor wie en wat God is is van kardinale belang.

Hierdie naweek het ek weer 'n ervaring gehad van iemand wat volgens my baie fundamentalisties in hulle geloof is. Die persoon bid en glo voorwaar dat iets met hulle gaan gebeur, want hulle het daarvoor gevra en God se mos in die Bybel dat ons net moet vra dan kry ons dit. Maar wat gebeur as God dit nie vir ons gee nie, nie ons gebede verhoor nie? Binne hierdie raamwerk, en soos met die oom ook, lei dit tot allerhande gevoelens en emosies oor God, en baie kere ook tot die verval van 'n geloof. Ek is jammer dat ek nou hier fundamentaliste tipeer, maar ek dink julle sal verstaan wat ek bedoel.

As dominee het ek elke keer aan die einde van die Belydenisklas-sessie, vir die kinders gevra waarvoor ek moet bid. Dan was dit altyd een of ander toets wat die week voorle. Dan het ek altyd gevra of, as ek daarvoor bid, wat ek moet vra? Moet ek bid dat die toets maklik moet wees, of dat dit soos die spreekwoordelike beker by hulle moet verbygaan, of moet ek bid dat hulle energie en lus sal ontwikkel om lekker hard vir die toets te leer? Julle kan dink wat gewoonlik die opdrag was, en dit was dat die toets eenvoudig nie moet plaasvind nie. Ek het altyd gelag, en dan maar gebid dat hulle krag en lus sal kry om hard te leer, wat natuurlik nie dit is wat die kinders voor wou bid nie.

Hierdie voorbeeld leer ons baie van gebed en ons verhouding met God. Ek glo met alles in my dat God die skepper en onderhouer van alles is, en dat alles vir Hom moontlik is. My lewe alleen is vol wonderwerke, so ek het nie eers nodig om te verwys na voorbeelde uit die Bybel nie. Maar soms kry ek die idee dat mense net vir die wonderwerke bid, die uitkoms wat op 'n wonderbaarlike wyse opgelos moet word, iemand moet gesond word en nie sterf nie. Natuurlik is dit moontlik vir God, en daar is voorbeelde waar Jesus mense uit die dood opgewek het, of laat loop het. Niemand kan met God se almag stry nie, wel nie met my nie. Dit is dan, wanneer die wonderwerk nie plaasvind nie, dat ons soos die oom wat sy vrou verloor het, soms ons geloof in twyfel trek, of soos die oom gevra het, vir God kwaad te kan wees.

Ons vergeet soms dat die Onse Vader ons met 'n wonderlike einde toerus rondom wat gebed is, en in welke gesindheid jy moet bid, en dit is "laat U wil geskied". Ek dink dit is die oplossing van die raaisel, want vir my is my hele lewe in God se hande, en ek is in 'n afhanklike verhouding met God. Ek bid elkgeval op 'n manier wat vir my werk, en dit is na 'n preek een oggend van Ds. Sors Geldenhuys. Hy het gese dat gebed eintlik is soos om op 'n bankie in die park met God te praat, oor alles, jou drome, jou ideale, jou hartseer, jou krisis of sommer net oor enige ding wat in jou lewe is. Dit is nie nodig vir hoogdrawende woorde of uitsprake nie.

Ek is so dankbaar vir daardie beeld van God in my, want dit het baie vrae en dinge in my lewe vir my uitgeklaar. Dit het die beeld in my kop geskep, waar, omdat God my Vriend is, ek my lewe met Hom deel, elke deel daarvan. Ek kan vir Hom vertel hoe ek bang is, dat ek graag wil he dat die situasie weg moet gaan, dat ek graag krag en geloof verlang om deur dit te kom, en dat ek leiding nodig het rondom 'n oplossing ens. Nou nie dat ek dink ek so spesiaal is nie, maar dit help my om die konteks in ag te neem in my gebed, en eintlik op die ou einde dit alles in God se hand te los, wat Hy ookal besluit. Ek dink as dit jou ingesteldheid is, dan maak dit gebed iets meer as net 'n angsroep van desperaatheid. Dit ontneem gladnie die geloofskomponent in God nie, inteendeel, dit is vir my 'n beter opsie vir my, want dit is juis onderdanigheid aan die Almagtige God, teenoor 'n voorskriftelike en hoogmoedige voorskrywende houding van my af van wat ek wil he moet gebeur.

God is almagtig en kan alles doen, daaroor is daar nie twyfel nie, maar vir my is geloof in God nie om alles te kry wat ek soek of verlang nie, maar om alles te kry en te verlang wat God vir my wil gee. Omstandighede gebeur nie met jou as 'n toets van jou geloof nie, en in dieselfde opsig mag jy nie situasie gebruik of misbruik om God se Almag en Liefde te toets nie. Natuurlik vra ek ook vir die wonderwerke, en ek het baie in my lewe gekry, maar baie kere het die beker van seer en verlies nie by my verbygegaan nie. Die toets van my geloof is om my hele lewe met God te deel, elke gedagte, elke idee en elke situasie, selfs die wat niemand ooit van sal weet nie, maar God doen wel.

Die antwoord op die vraag van of jy vir God kan kwaad wees, hang af van jou beeld van God. As jy iets van God vra, en Hy dit nie vir jou gee nie, is jy nie besig met Godsdiens nie, maar met 'n sirkus-opvoering waar God Homself aan jou moet bewys om deur hoepels te spring. En ook, om werklik eerlik te wees, is daar niks wat jy kan doen, geen hoepels wat jy deur kan spring sodat God vir jou alles gee wat jy vra nie. God is 'n God van genade, deernis en liefde. Dit is wat geloof is, die erkenning van jou afhanklikheid van God en jou nederige onderdanigheid aan Sy Goddelikheid en Almag!

Jy mag!

Ons leef in 'n voorskriftelike wereld. Selfs nog voor jy gebore word, word daar reeds verwagtinge van jou geskep. Van die dag dat jy gebore word, leer jou ouers jou sekere dinge, vanuit hulle ervarings of vanuit die ervarings van die samelewing. Die doelwit daarvan, net sodat julle besef dat dit nie kritiek is nie, is sodat jy kan funksioneer in 'n latere tyd in 'n samelewing waarvan jy nie kan ontsnap nie. Reels en regulasies is dinge wat nodig is vir 'n wereld om te kan draai.

In dieselfde asem leer ons ons kinders dat hulle hulleself moet wees, en dat hulle kan doen en word net wat hulle eendag wil wees. Ek het van kleins af hiermee geworstel, aangesien ek deurmekaar was, want die verwagtinge wat van my geskep is, die lyne waarbinne ek moet funksioneer, maak nie werklik plek vir kreatiwiteit nie. So word ons groter, en dan paai ons onsself met die idee dat ons gelukkig darem die kleure van die potlood kan kies, alhoewel die samelewing van ons verwag om tussen die lyne in te kleur.

Van kleins af het my ma altyd vir my gevra, oor my manier van denke, oor hoekom ek altyd anders wil wees. Ek het baie daaroor gewonder, want ek dink nie ek is so anders nie, ek konformeer want ek het geleer dat as ek dit nie doen nie, dan word ek gekritiseer. En dit is nie my ma se skuld nie, maar eerder die wereld waarin ons leef, want om "anders" te wees, is soms moeiliker as om maar net jou grys vervelige pakkie aan te trek en te doen wat almal doen. Uiteindelik word ons soos die African Grey pappegaai wat se vlerke geknip word, en wat in die hoek sit en maar leer om te praat sodat ons as "oulik" verklaar kan word.

Die wereld rondom ons is stukkend van mense wat sit en kripeer in hoekies, met drome en ideale wat nooit verwesenlik word nie. Ons sit met 'n geslag kinders wat met ongelooflike stress sit, want ons plaas dit op hulle. Elke dag voer mense 'n stryd tussen wie hulle graag wil wees, en wat van hulle verwag word om te word. Baie van ons keuses rondom 'n loopbaan, verhoudings, studierigting en dag tot dag funksionering is gebasseer op dinge en verwagtinge van die samelewing. Net om dit vir 'n oomblik te balanseer, ek praat nou nie hier van radikale aksies nie, want die samelewing het sekere reels nodig om te kan funksioneer.

Ek wonder welke keuses ek in my lewe sou gemaak het, of nie gemaak het nie, as dit nie was vir hierdie verwagtinge nie. Ek vang myself nou hierdie blog skryf 2:00 in die oggend. Ek is nie vaak nie, en terwyl ek hier met my koppie koffie sit, voel ek skuldig dat ek nie gaan slaap nie. Maar ek het nie nodig om lank te slaap nie, maar weereens besef ek hoe moeilik dit vir my is om myself toe te laat om te wees wie ek is.

Ek lees baie oor produktiwiteit en oor menswees in die algemeen, en een ding sien ek loop soos 'n goue draad deur al die geskrifte, en dit is dat gelukkige en suksesvolle mense, daardie is wat hulleself ken en hulleself toelaat om te wees wie hulle is. En 'n groot deel daarvan is dat hulle hulleself toelaat om te "mag", eerder as om beperkings op hulleself te stel. Selfs jou "slegte" attribute kan tot jou voordeel tel as jy dit weet, want dan beplan jy jou lewe rondom dit. Ek onthou dat my ma altyd vir my op skool gese het dat ek moet weet dat ek lui is, en daarom eerder my naweek se huiswerk die vrydag moet doen, want ek gaan beslis nog luier wees Sondag middag om dit te doen.

Deel van die toelaat-proses in elke deel van jou lewe, gaan ook met kritiek gepaard. Oorsaak en gevolg is deel van alle dele van jou lewe, maar dit geld nie net vir die mense wat buite die lyne inkleur nie, maar ook vir die wat binne die lyne inkleur. Ek leef 'n vol lewe, en ek hou daarvan om stories te vertel van toe ek op skool en universiteit was, van die mense wat ek op my pad ontmoet het, kleurvolle mense wat my baie geleer het van die lewe, en natuurlik van myself. Ek dink terug oor die keuses wat ek gemaak het, en ek dra die konsekwensies daarvan.

My oudste seun Hugo is matriek hierdie jaar, en so sit ek en wonder wat ek sou gedoen het as ek kon teruggaan in tyd en weer my lewe van matriek af kon her-leef. Ek sou dalk dinge effens anders gedoen het, maar toe pak een stukkie vrees my beet, en dit is, wat as ek dinge wat my lewe maak wat dit is gemis het. Wat daarvan as ek nie by 'n plek was om mense te ontmoet nie, of 'n ander besluit geneem het? Toe besef ek die volgende, en dit is dat my lewe, met al sy uitdagings, dalk nie so sleg is soos ek soms dink nie.

Konsekwensies van ons dade inhibeer ons baie kere, en keer dat ons dinge doen wat ons graag wil of moet doen. Die probleem van konsekwensies, is dat selfs om niks te doen nie, ook konsekwensies dra. Ek doen dinge wat ander mense baie krities oor is, maar dit beteken nie dat ek dit nie mag doen of nie moet doen nie. Iemand se nou die dag vir my 'n skokkende ding oor my lewe, en dit is: "Jy het die reg om jouself te wees verbeur". En dit is vir my baie vreemd gewees, want dit is hoe ek my hele lewe gevoel het. Is dit nie maar hoe ons van kleins af gedril word nie, en is dit nie dalk wat ons elke dag met onsself, met ons huweliksmaats en ergste nog met ons kinders doen nie. Ons se vir hulle dat om in ons lewens te wees en te funksioneer in die samelewing verg van hulle om hullesefl op te gee, hulle kreatiwiteit te stop en op te hou om hulleself te wees.

Ek onthou in die tyd toe ek nog dominee was, en ek hoor dit vandag nog by tieners en mense wat ongelukkig is, twee dinge. Die eerste is, hulle word nie toegelaat om te wees wie hulle is nie, in die uitspraak "my ouers of huweliksmaat HOOR my nie". Die tweede is, hulle word voorgeskryf oor hoe om te leef, ons skep verwagtinge van mense in soverre ONS vir hulle die prentjie gee om in te kleur. Maar die belangrikste nog, en ek herhaal dit weer, die gelukkigste en suksesvolste mense is die wat hulleself hoor en hulleself toelaat om te wees wie hulle is, en wat ook daarmee saam vir hulleself 'n blanko papier gee sonder lyne en hulleself toelaat om te wees wie hulle is, en te se: "Ek mag".

Ek kry baie kere kritiek oor my blog, nie soseer oor die inhoud en idees nie, maar oor die manier wat ek skryf. Dit het in verlede jaar my veral gevang, want ek het nie nog kritiek nodig gehad nie, want ek het genoeg in my lewe gehad. Tot ek besef het dat die taal en manier hoe 'n mens skryf, of dit nou literer korrek is, en of dit soos myne is waar ek sommer net my idees sonder beplanning in weird sinsbou doen, my nie mag inhibeer om my idees te deel nie. Ek het besef dat dit oor my en my prosesse gaan en nie oor wat ander noodwendig daarvan dink nie. Ek mag, en natuurlik dra ek die konsekwensies daarvan in kritiek, maar in plaas van om op te hou skryf omdat ek bang is vir kritiek, vat ek die kritiek en probeer ek om te leer om my sinsbou en struktuur van die blog te verbeter.

Maar dit is maar net nog een voorbeeld van waar ek die verwagtinge van wat 'n blog is of moet wees, die voorsprong gegee het, soveel so dat ek gedink het dat ek nie mag nie. En so kan ek etlike voorbeelde noem waar ons dit doen, selfs ook in ons negatiewe dinge. Soms het jy nodig om te huil, al is jy 'n man, want jy mag. Soms mag jy depressief voel, want jy mag. Soms mag jy net op die bank le en niks doen nie, want jy mag. Net so mag jy ook kwaad word, want jy mag.

Ek dink dat om die konsekwensies te dra van 'n lewe waarin jy jouself en ander toelaat, beter konsekwensies is as 'n wereld waarin ons mekaar se vlerke knip. Dit is dalk hoekom die wereld so lyk, want niemand vlieg hoog genoeg om vir ons prentjies te skets van hoe wonderlik die lewe kan wees nie.

Die Laai

Omtrent elke huis het so 'n laai, waar ons al die dinge sit wat ons nie weet wat om mee te doen nie. Daar is ou Betamax afstandbeheer, ou batterye, dalk 'n stuk van 'n gebreekte sonbril wat jy in Margate gekoop het in matriek en natuurlik 'n paar los bruin sente so tussen die stof in die hoek. O Ja, en dan ook daardie handleiding van daai eerste Mikrogolfoond wat jy by Russels in 1980 gekoop het, nie meer het nie, en so twee of drie van sussie se waterverf prentjies wat sy in Graad 1 gedoen het. Om een of ander rede is ons almal nie lus om dit weg te gooi nie, want dalk het ons op een of ander stadium dit weer nodig.

Vanoggend kyk ek so na ons kassie, en wonder hoe 'n sielkundige ding dit is ons lewe is, en hoeveel van ons nie ook in ons koppe so 'n "kop-laai" het met baie herinneringe wat geen bydrae tot ons lewens maak nie, maar ons met ons saamdra vir jare en dekades. Net soos wat ons nie die goeters in die laai weggooi nie, is ons ook skugter om ons kop-laai ook leeg te maak. Hoeveel dinge dra jy met jou saam nie, haat, woede, seer, hartseer, trane, verlies ensovoorts?

Dalk het die tyd in jou lewe gekom om jou kop-laai te hanteer, die ou batterye wat net suur lek weg te gooi. As ek na my lewe kyk is daar 'n klomp groot olifante in die laai, dinge wat my ongelooflike hartseer en pyn veroorsaak het. En al is daar sekere dae wat ek nie daaraan dink nie, "clutter" dit tog my lewe, keer ook dat ek nuwe beter en mooier gedagtes in my laai kan pak. Hierdie dinge is funksioneel gewees op 'n sekere tyd, dit het krag gegee aan die afstandbeheer, maar nou, nou vat dit net plek op in my lewe.

Dit wat met jou gebeur het het sy doel gedien op 'n sekere tyd, en as jy die mikrogolfoond se handleiding weggooi, beteken nie dat jy van dit vergeet het, of nie onthou hoe lekker jy kos daarin gemaak het nie. Dit beteken net dat dit geen doel in jou lewe meer dien nie, so wat is die punt om dit te hou.

Maar om die kop-laai leeg te maak is net so moeilik as om daardie laai in die huis se inhoud in die asblik te gooi. Die maklikste manier is om te besef dat as iets nie 'n bydrae tot jou lewe maak nie, dit dalk nie goed is vir jou om dit te hou nie. Dinge wat in die verlede met jou gebeur het, was daar vir 'n doel, en dalk hou die laai jou terug om te lewe. Dit herinner jou dalk ook aan JOU mislukkings, en hoe swak die mikrogolfoond werklik was. Die tyd het gekom om skoon te maak, die lesse te leer en aan te beweeg. Betamax is vervang met VHS, Video masjiene met DVD's en toe Blueray, en deesdae is alles op die internet beskikbaar. Soos met die Betamax afstandbeheer, herinner dit jou soms ook hoe ver jy gekom het en gegroei het van daardie tyd af.

Maar besef dat jy dit nie meer nodig het nie, want dit hou jou dalk terug om die nuwe en beter weergawe van jou lewe in te lei. En die volgende, behalwe die besef, is om fisies die ding op te tel en in die asblik te gaan gooi. Dit gaan nie outomaties gebeur nie, jy moet werk insit. En soos met die Betamax afstandbeheer, die wete dat jy dit nie meer nodig het nie, gee jouself die toestemming om dit weg te gooi, want jy mag. So moet jy dalk die mense wat die seer in jou laai gepak het vergewe, dalk jouself ook. Jy kan iets aan die verlede doen, jy kan dit op 'n ander manier sien, en dit is dat dit nie meer nodig is in jou lewe nie. Dit beteken nie dat dit nie seer of sleg was of dat iemand jou wel te na gekom het nie, net soos die batterye op 'n stadium eg was en gewerk het. Dit beteken net dat jy aanbeweeg en aanvaar. Te veel en te lank laat ons hierdie pap batterye toe om ons te bly vergiftig, en mense om ons jare na die tyd steeds seer te maak.

Gooi uit deur te vergewe, te aanvaar en maak dan nuwe foute en bou nuwe herinneringe in jou kop-laai.