My oumagrootjie aan my ma se kant van die familie het amper geleef totdat sy 100 jaar oud was. Sy was 'n baie wyse ou tannie, miskien omdat ek dink sy so 'n lang leeftyd gehad het. Sy het baie dinge wys geraak, maar een van die belangrikste was dat sy gesê het is: "My kind, as 'n mens homself moes maak, sou jy vandag nog besig gewees het".
Dit is nou maar een keer 'n tendens van menswees dat ons nooit werklik tevrede is met onsself nie. Dalk het dit ook te doen met die grootmaak van kinders waar ons hulle telkemale soos ou Totius se klein boompie probeer buig om te groei en te word wat ons dink die beste vir hulle is. Op elke vlak word ons elke dag geweeg om te bepaal of ons goed genoeg is. Op skool skryf ons eksamen en doen sport om sodoende te bepaal wie die beste is op 'n sekere gebied. By die werk is ons in kompetisie met medewerkers en ander maatskappye en ons het sekere doelwitte wat ons moet bereik om bonusse en winste te vermeerder. Van kleins af raak ons in verhoudings betrokke met maats en ons weet dat een van die sterkste kragte op aarde die krag van die portuurgroep is. Dan raak ons betrokke in ernstige verhoudinge met iemand van die teenoorgestelde geslag, en elke dag probeer ons hulle gelukkig maak en probeer hulle ons gelukkig maak.
Soms word ons gemeet en word ons te lig bevind vir wat ons graag sou wou. Dalk het ek eenvoudig nie die spoed om mee te ding in die 100 m wedloop nie. Partykeer is Wiskunde nie my sterkste talent nie, en dan is my punte swakker as ander in die klas s'n. By die werk word ek dalk aangespreek of afgedank omdat ek nie by my doelwitte uitkom nie. Ek en my maats ontgroei mekaar en kom op 'n punt waar ons maar vir mekaar net name is op Facebook. Ek leef dalk in 'n verhoudig waar iemand hulle liefde vir jou verloor en die verhouding op 'n einde is, of waar jy konstant gemeet word en te lig beskou word vir hulle.
Dit gaan in die voorbeelde hierbo nie oor wat gebeur nie, maar oor wat dit aan my menswees doen. Ek word ingetrek om te begin glo dat ek nie goed genoeg is nie. Die wêreld is 'n wrede plek, want alles gaan rondom prestasie en voldoening. Ek moet telkemale ervaar, voel en hoor dat ek 'n mislukking is. Maar die dryf in ons is altyd om sekere dinge te bereik, en as ek ervaar dat ek dit nie regkry nie, dan kasty ek myself daaroor. Maar in die woorde van oumagrootjie, is ek mos konstant besig om myself te herskep. Die vraag wat ek myself altyd moet afvra is hoekom ek dit wil doen. Die antwoord is eenvoudig en dit is dat niemand daarvan hou om "uit" te wees nie. Op 'n manier is ons almal steeds in die Laerskool en probeer ons elke dag om "in" te wees en aanvaar te word. Daar is geen groter begeerte by mense om te voel dat jy voldoen aan wat om jou aanvaarbaar is nie.
Ons ontwikkel sekere rolle om met die situasie te kan saamleef deur ons ervaring wat in sielkunde met 4 tipes verduidelik kan word:
- Die Ouer:
Hierdie is daardie tipe persoon wat altyd soos 'n outokraat alles en almal om hulle probeer beheer. Dit is die persoon wat tipies almal kritiseer en almal probeer dwing om na hulle pype te dans. Hulle werk is ook nooit klaar nie, want wanneer hulle die mense om hulle iets geleer het en hulle het daaraan voldoen, dan is daar 'n volgende uitdaging en takie wat aan die onderdaniges opgedra word. Ek word nou die dag herinner aan 'n familielid van ons wat op die plaas gebly het daar in die Wes-Transvaal. Hy was uit en uit 'n outokraat gewees. Wanneer hy en sy vrou dorp toe gaan vir besigheid, het hy vir haar 'n tyd gegee wat hy gaan terugry plaas toe. Indien sy nie op die tyd wat hy bepaal het terug reg is om te ry nie, het hy eenvoudig haar daar gelos en sy moes maar self 'n plan maak om terug te kom op die plaas.
Niemand kan met so 'n persoon saamleef nie, want hulle outokrasie maak dit onmoontlik. Geen mens is altyd en alleen reg nie, en nog minder het iemand die reg om ander te dwing om te doen wat hulle wil. Dieselfde oom het 'n fete gehad met sy buurman. Hulle het oorkant die dam van mekaar gebly. Hierdie oom het sy buurman en gesin vir 3 dae gevange gehou in hulle eie huis. Hy het op sy stoep gesit met sy geweer en as iemand net by die huis uitkom, het hy so voor hulle op die grond geskiet.
Hierdie tipe mense word eenvoudig oulike stories van vertel, maar om almal te probeer dwing om na jou pype te dans is eenvoudig nie die antwoord vir die lewe nie. Sulke mense regeer met Hitler-vrees, en as jy nie na hulle pype dans nie, word jy net eenvoudig uitgeskuif. Die ironie van die saak is dat dit juis hierdie "ouer-tipe" mense is wat alleen en eensaam hulle lewens afsluit, want net hulle is belangrik.
- Die Kind:
Wanneer die Bybel praat daarvan dat ons in die geloof soos kinders moet wees, beteken dit geheel en al gladnie dat hulle eenvoudig alles aanvaar wat met hulle gebeur nie. As jy nou vir jou kind sê dat hy sy pampoen moet eet omdat dit goed is vir hom, gryp hulle verseker nie hulle vurke en slurp die pampoen op nie. Verseker nie, hulle bevraagteken meestal alles. Dit is goed vir 'n kind se ontwikkeling, want dit leer hulle om hulle eie identiteit te ontwikkel.
Maar niemand hou van 'n rebel nie, wat die hele tyd alles om hulle in twyfel trek en almal se siel versondig nie. Hierdie tipe mense kom ook tot eensaamheid, want die intensiteit van die rebellie lei tot konflik en tot eensaamheid.
- Die Prostituut:
Hierdie is 'n optrede waarin mense net eenvoudig geen rol speel nie, maar misbruik word. Hulle laat eenvoudig toe dat enige persoon en enige situasie oor hulle loop. Hulle is dalk so moeg vir die bombardering van die mense om hulle dat hulle eenvoudig moed opgee en ingee teen die druk.
As daar nou een tipe persoon is wat die verste uitgeskuif word in enige samelewing is dit hierdie groep. Niemand hou van sulke lamsakke wat sonder standpunt en sonder insette leef nie. Mense wat eenvoudig ons kosbare suurstof kom steel, het niemand voor tyd nie.
- Die Volwassene:
'n Volwassene is 'n persoon in 'n verhouding wat geleer het om homself en die mense om hom/haar met liefde te hanteer. Dit is die persoon wat verstaan dat nie een van die bostaande "rolle" werk nie. Dit is iemand wat verstaan dat hy/sy spesiaal is op hulle eie manier, en iemand wat op hulle eie voete te kan staan.
Die eerste drie wat ek genoem het se rolle word gevoed deur 'n afhanklikheid van ander. Die ouer kan net ouer wees waar hy/sy iemand het wat hulle oor outokraties hulle wil kan afdruk. Die kind het 'n ouer nodig waarteen hulle kan rebelleer. Die prostituut het iemand nodig wat hulle kan misbruik. Die volwassene is iemand wat totaal as individu kan funksioneer en nie mense "nodig" het om volwassene te wees nie.
Die ander 3 rolle is amper soos die prentjies wat ons in kinders se inkleurboeke kry met die kolletjies wat die kind aanmekaar moet koppel. Hulle moet gelei word, terwyl die volwassene sy/haar eie prentjie van hulle lewens teken, sonder "afhanklikheid" van die ander.
'n Mens kan net in verhoudings wees waar jy 'n volwassene is, en die ander persoon ook 'n volwassene is. Jy kan slegs die druk van die lewe ervaar waar jy verstaan dat jy net jouself is, en waar jy met jouself en die mense om jou vrede gemaak het. Waar jy besef dat jy jou selfwees kan geniet, kan lag vir jou foute, verantwoordelikheid kan aanvaar en waar jy kan luister. Waar jy in niks ingedwing word nie en niks op ander mense afdwing nie. Enige van die ander 3 rolle in 'n verhouding is toksies en lewer geen sin vir die lewe nie. In geen van die ander rolle kan jy werklik jouself wees of asem haal nie.
Hierdie rol van volwassene beteken nie dat jy ruggraatloos is nie, maar eerder dat jy jouself eerste stel en terselfdertyd al die mense om jou ook eerste. In 'n verhouding met volwassenes het jy nie nodig om jou plek oop te baklei of jouself te laat hoor deur aggressie en woede nie. Dit is 'n plek van saligheid waar jy in totale geluk en vrede met almal om jou is. Dit is 'n plek waar jy jou identiteit as (jou naam) volledig kan uitleef en gelukkig kan wees.
Dit is natuurlik ook die plek waar jy toegelaat word om jou identiteit uit te leef en waar dit vir hulle om jou aanvaarbaar is dat jy jouself is. Dit is 'n plek waar jy vrye wil het en waar jy ander toelaat om hulle vrye wil uit te leef!
Gaan toets bietjie jou lewe aan hierdie 4 rolle, en gaan kyk waar jy is. Miskien is dit wat my oumagrootjie bedoel het. In enige ander rol as die rol van volwassene gaan jy elke dag jouself gek maak en die hele liewe tyd met jouself en ander om jou besig wees in 'n konstante stryd van negatiwiteit, eerder as 'n gelukkige en sinvolle lewe.
No comments:
Post a Comment